Με τον
Δρα Σοφοκλή Σοφοκλέους,
Πυρηνικό Ιατρό
Senior Fellow Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων
Συντονιστής: Ανδρέας Θεοφάνους, Καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής, Πρόεδρος Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων και Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Περίληψη
Αμέσως μετά τη χρήση των πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945 πολλοί επιστήμονες εξέφρασαν την αντίθεση τους. Από τότε οι προσπάθειες για την μη διάδοση των πυρηνικών όπλων συνεχίζονται. Αναγνώριση βρήκαν οι πολλαπλές αυτές προσπάθειες. Μεταξύ άλλων το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης ΑΠΟΝΕΜΗΘΗΚΕ το 1985 στη διεθνή οργάνωση International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW), το 1995 στις Pugwash Conferences on Science and World Affairs, το 2017 στη διεθνή εκστρατεία to Abolish Nuclear Weapons (ICNA) και το 2024 στον ιαπωνικό οργανισμό Nihon Hidankyo από επιζώντες των ατομικών βομβών σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι.
Παρ` όλα αυτά ο κίνδυνος χρήσης πυρηνικών όπλων αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, και ο ρόλος τους ως γεωπολιτικό εργαλείο έχει καθιερωθεί. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αντιπαράθεση Ιράν-Ισραήλ έφερε τον κίνδυνο από χρήση πυρηνικών στο σπίτι μας.
Διάφορες χώρες ενδιαφέρονται για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς π.χ. για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μεγάλοι παίκτες (Ρωσία, Αμερική, Κίνα, Γαλλία) προσφέρουν τη βοήθεια τους για το σκοπό αυτό, ισχυροποιώντας τη παρουσία τους, όπως π.χ. γίνεται στην Τουρκία, όπου η Ρωσία χτίζει την μονάδα στο Άκκουγιου με το μοντέλο BOO (Buil-Own-Operate), έχοντας τον έλεγχο για περίπου ένα αιώνα, δημιουργώντας στρατηγικά ζητήματα ασφαλείας για το ΝΑΤΟ, και δίνοντας της τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την πυρηνική ενέργεια ως γεωπολιτικό εργαλείο.
Η Κύπρος βρίσκεται 100 χιλιόμετρα κοντά στο πυρηνικό εργοστάσιο. Μοντέλα διάχυσης αερολυμάτων μετά από πιθανή ραδιολογική κατάσταση βασισμένα και στις μετρήσεις μετά τις καταστροφές στο Τσερνομπίλ και Φουκουσίμα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ολόκληρη η κυπριακή επικράτεια θα επιμολυνθεί με πολύ υψηλές δόσεις ακτινοβολίας.
Είναι επιβεβλημένη η χαρτογράφηση της σημερινής ραδιενέργειας στη Κύπρο (στον ατμοσφαιρικό αέρα, το έδαφος και τα ύδατα) καθώς θα δώσει δυνατότητες συστηματικής επιστημονικής παρακολούθησης της κατάστασης.