Διατροφή μετά την καραντίνα

Πως η καραντίνα επηρέασε τη διατροφή. Έρευνα, του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και ευρωπαϊκή έρευνα

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗΣ Π. ΑΝΔΡΕΟΥ RDΝ, LD*

Έρευνα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (Andreou, Matheou, Giannopoulou, Felekkietal, 2020)  0.57-  2,5 κιλά κατά μέσο όρο μετά την έναρξη της καραντίνας, εξαιτίας της έλλειψης σωματικής άσκησης, αλλά και του άγχους και της συναισθηματικής υπερφαγίας.  Η ίδια έρευνα έδειξε ότι οι καταναλωτές μείωσαν τις δαπάνες για έτοιμα γεύματα, κάνοντας στροφή σε περισσότερα φρούτα, λαχανικά.  Όσοι  κλήθηκαν να μείνουν σπίτι τους δοκίμασαν νέες συνταγές και πέταξαν λιγότερο φαγητό. Φαίνεται ότι μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων «εν μέσω του “lockdown” έτρωγαν πιο υγιεινά, μαγείρευαν το δικό τους φαγητό και κατανάλωναν περισσότερα φρούτα και λαχανικά».  Ακόμα, εγκαταλείποντας τα γραφεία τους και μαγειρεύοντας στο σπίτι, οι καταναλωτές μείωσαν τις αγορές έτοιμων γευμάτων, αλλά από την άλλη είχαν επεισόδια Υπερφαγίας.  Η κατανάλωση αλμυρών προϊόντων καθώς και προϊόντων με αυξημένα λιπαρά και ζάχαρη συνήθως αυξάνεται όταν οι άνθρωποι βιώνουν καταστάσεις που προκαλούν άγχος, αλλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι πιο έντονες λιγούρες ικανοποιήθηκαν πολλές φορές με σπιτικές λιχουδιές. Οι άνθρωποι αγόρασαν περισσότερα φρέσκα, κατεψυγμένα ή σε κονσέρβα φρούτα και λαχανικά κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Ορισμένες από τις διατροφικές συνήθειες πιθανόν να διατηρηθούν και μετά την επιδημία, διότι σε πολλές χώρες η καραντίνα κράτησε περισσότερο από 3-6 εβδομάδες, όσο χρειάζεται για να σχηματιστεί μια νέα συνήθεια.

Διατροφή και κορωνoϊος

Η διατροφή είναι θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν αμέτρητες λειτουργίες του σώματος και θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, είναι το μέσον του αθλητή για καλύτερη απόδοση στην προπόνηση και στον αγώνα, είναι παρέα και απόλαυση με αγαπημένα πρόσωπα, είναι συναισθηματική ανακούφιση στην χαρά και την λύπη, είναι γεύση παραδοσιακή ή ιδιαίτερη και πιο γευστική.

Οι πολλές θερμίδες δεν εξασφαλίζουν την πληρότητα σε ποικιλία θρεπτικών συστατικών προς υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος και των αναγκών του οργανισμού, και αυτό φάνηκε και φαίνεται κατά την εξελισσόμενη πανδημία.

 Η ηλικία, το ιατρικό και διατροφικό ιστορικό, η παρουσία υποκείμενων νοσημάτων ή παχυσαρκίας, η ποιότητα της διατροφής, η ύπαρξη φυσικής δραστηριότητας και προφανώς το θερμιδικό φορτίο στο οποίο εκτέθηκε πιθανώς ο καθένας, έπαιξαν ρόλο στην ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση του κάθε οργανισμού στον νέο κορωνοϊό, εφόσον φυσικά εκτέθηκε σε αυτόν.

Τα συμπεράσματα που μεχρι στιγμής εξάγονται από την περίθαλψη ασθενών με λοίμωξη COVID-19 ειναι:

Παρατηρείται δυσθρεψία στην πλειονότητα των ασθενών που νοσηλεύονται με COVID-19, δηλαδή κακή κατάσταση θρέψης που σχετίζεται τόσο με την υποθρεψία / υποσιτισμό (μειωμένη πρόσληψη ενέργειας ή/και θρεπτικών συστατικών) όσο και με την παχυσαρκία, και επηρεάζει την σοβαρότητα της λοίμωξης, το ενδεχόμενο και τη διάρκεια της νοσηλείας, και τον κίνδυνο θνησιμότητας. H καλή κατάσταση θρέψης, ιδίως όσον αφορά την επάρκεια σε ποιοτικές θερμίδες και σε θρεπτικά συστατικά υψίστης σημασίας όπως ο ψευδάργυρος και η βιταμίνη D, αποτελεί πλεονέκτημα για όλους, ιδίως για όσους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης COVID-19.

Από την καραντίνα στην κανονικότητα

Εκτίμηση και αξιολόγηση της κατάστασης θρέψης από κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο, που εμπεριέχει κατάλληλο διατροφικό έλεγχο για τον καθένα.  Εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο προς βελτίωση της κατάστασης θρέψης και για διαχείριση βάρους, βάση του  εργασιακού προγράμματος, τις διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις, και με στόχο την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και την καλή υγεία. Διαμόρφωση ορθών διατροφικών συνηθειών και διατροφική εκπαίδευση, για μια  μια υγιή σχέση με το φαγητό και απόλαυση της τροφής δίχως τύψεις εντός και εκτός σπιτιού, με αγαπημένους συνδυασμούς και ποιοτικά θρεπτικά συστατικά, δίχως να στερείται τίποτα.

Τα θρεπτικά συστατικά που δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα πριν-κατά -μετά COVID-19  βρίσκονται σε μια ποικιλία τροφίμων και είναι:

• Ψευδάργυρος: μπορεί να προέρχεται από ζωικές (οστρακοειδή, θαλασσινά, μοσχάρι) ή από φυτικές πηγές (φύτρο σιταριού, φασόλια, ξηρούς καρπούς και τόφου).
• Βιταμίνη C: βρίσκεται σε εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, μανταρίνια, γκρειπφρούτ, ακτινίδια), φράουλες, μούρα, πεπόνι, ντομάτες, κόκκινες πιπεριές και μπρόκολο.
• Βιταμίνη Ε: έλαια, ξηροί καρποί (πχ αμύγδαλα) και σπόροι (λιναρόσπορος), αβοκάντο, καθώς και σε φρούτα όπως μάνγκο και ακτινίδιο.
• Β-καροτίνη: βρίσκεται σε λαχανικά όπως γλυκοπατάτα, σπανάκι, καρότα, μάνγκο, μπρόκολο και ντομάτες.
• Προβιοτικά: βρίσκονται σε προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως γιαούρτι, κεφίρ, ξινόγαλα, τουρσί (πχ ξινολάχανο).
• Βιταμίνη D: βρίσκεται σε λιπαρά ψάρια (πχ σαρδέλα, σολομός), αυγά και ορισμένα εμπλουτισμένα τρόφιμα (γάλα, χυμούς).
• Πρωτεΐνες: μπορεί να είναι από ζωικές ή φυτικές πηγές όπως κόκκινο κρέας, κοτόπουλο, ψάρια και θαλασσινά, αυγό, γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί), ξηρούς καρπούς και σπόρους, όσπρια όπως φασόλια, φακές και ρεβίθια.
• Άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες: Εκτός από τις πηγές αντιοξειδωτικών βιταμινών C & E, επίσης κουρκουμάς, σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, πράσινο τσάι, ντομάτες, σκόρδο.

Άλλα σημαντικά σημεία εκτός καραντίνας:

• Ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος τις σωστές ώρες, εξωραΐζει τις διατροφικές συνήθειες εξαλείφοντας σε μεγάλο βαθμό τις λιγούρες και την υπερκατανάλωση τροφών.
• Οι ώρες των γευμάτων είναι πολύ σημαντικότερες από τους συνδυασμούς των τροφών.
• Η ποιότητα των τροφών και η ποικιλία των θρεπτικών συστατικών μετράνε περισσότερο από τις θερμίδες.
• Η καθημερινή σωματική άσκηση με τον τρόπο που μπορεί και επιθυμεί ο καθένας, ενεργοποιεί τον μεταβολισμό και ωφελεί την καρδιά, τον σκελετό, το ανοσοποιητικό σύστημα και την αναπνευστική λειτουργία.

Μεσογειακή Διατροφή και Πανδημία

Οι Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται σε βασικές γραμμές από αυξημένες φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ενώ αντικαθιστά τα κορεσμένα και trans λιπαρά με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.  Αυξημένη πρόσληψη τροφίμων φυτικής προέλευσης, όπως, φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ψωμί, δημητριακά, πατάτες, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους. Καθημερινή πρόσληψη παρθένου ελαιόλαδου ως βασική πηγή λίπους. Επιπρόσθετες πηγές καλών λιπαρών: ψάρια και θαλασσινά, αβοκάντο, ξηροί καρποί και σπόροι. Μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά, αυγών και πουλερικών. Ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γλυκών. Σημαντικά επίσης στοιχεία του Μεσογειακού διατροφικού προτύπου θεωρούνται τα γεύματα γύρω από το τραπέζι με την οικογένεια και τους φίλους, κόκκινο κρασί με μέτρο (1-2 ποτήρια) μαζί με το γεύμα, και η καθημερινή σωματική δραστηριότητα.

Η μεσογειακή δίαιτα προστατεύει από την εξέλιξη του σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και από την εμφάνιση νέων περιπτώσεων με ελάττωση του κινδύνου κατά 83%. Επίσης, η δίαιτα αυτή έχει συνδεθεί με απώλεια βάρους κατά 3,8 kg περισσότερο απ’ ό,τι στη δίαιτα με χαμηλά λιπαρά.
Άνθρωποι που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση των νόσων Parkinson και Alzheimer. Η μελέτη της μεσογειακής διατροφής έχει αποδείξει σε κλινικές έρευνες ότι η υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών και η χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος σχετίζονται με χαμηλότερη νοσηρότητα και μικρότερη συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων, υπέρτασης και καρδιαγγειακών.
Ακολουθώντας τη μεσογειακή διατροφή είναι σημαντικό, όχι μόνο να χάσουμε ή να διατηρήσουμε το βάρος μας, αλλά να υιοθετήσουμε έναν υγιεινό τρόπο διατροφής για εμάς και για ολόκληρη την οικογένεια, ώστε και τα παιδιά να μαθαίνουν να τρέφονται σωστά.

*Κλινική Διαιτολόγος

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιου Λευκωσίας

Προέδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου