Διατροφικές συμβουλές για την καραντίνα – ΜΕΡΟΣ A

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗΣ Π. ΑΝΔΡΕΟΥ RDN*

ΜΕΡΟΣ Α*  

 Τι είναι ο κορονοϊος που τόσο μας ταλανίζει και ποια η σχέση του με τη διατροφή;

Οι κορονοϊοί είναι μια ομάδα ιών οι οποίοι προκαλούν συνήθως ήπια ως μέτρια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού με συμπτώματα που προσομοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος: καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, πυρετός. Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή υποκείμενα νοσήματα ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρότερη λοίμωξη στο κατώτερο αναπνευστικό -βρογχίτιδα ή πνευμονία-, νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και θάνατο. Οφείλουν το όνομά τους στο σχήμα τους: στο μικροσκόπιο θυμίζουν κορώνα.

Μεταδίδεται μέσω του αέρα από άτομο που έχει προσβληθεί (σταγονίδια βήχα ή φτερνίσματος) ή μολυσμένων επιφανειών (τις οποίες αγγίζουμε και στη συνέχεια βάζουμε τα χέρια μας στο στόμα ή στη μύτη, εισάγοντας τον ιό στον οργανισμό μας).

Προς το παρόν δεν υπάρχει ειδική αντιϊκή θεραπεία και βασίζεται κυρίως στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Τα  μέτρα πρόληψης της μετάδοσής του:

Τα αντισηπτικά αλκοολούχα διαλύματα εξουδετερώνουν τον νέο κορονοϊό. Τα μέτρα ατομικής υγιεινής είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικά: καλό πλύσιμο χεριών, με σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Και, φυσικά, μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, χάρη στα πολύτιμα αντιοξειδωτικά τους, θωρακίζει σε σημαντικό βαθμό τον οργανισμό μας, κάτι που ισχύει και για την εποχική γρίπη.

Διατροφή για δυνατό ανοσοποιητικό: Ποιες τροφές θα το ενισχύσουν;

Ποια διατροφή θα πρέπει να ακολουθήσουμε κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στο σπίτι αυτό το διάστημα; Στόχος είναι η πρόσληψη των κατάλληλων θρεπτικών συστατικών, που θα διατηρήσουν τον οργανισμό δυνατό ενάντια στις ιώσεις, αλλά και της σωστής ποσότητας των  θερμίδων, μιας και οι ημερήσιες καύσεις μας μειώνονται αρκετά.

Το ανοσοποιητικό σύστημα και η λειτουργία του

Το ανοσοποιητικό είναι ένα από τα σημαντικότερα συστήματα του οργανισμού που καθορίζει την ανθρώπινη υγεία.

Η αρτιότητα του επηρεάζεται από τη γήρανση, τις ορμονικές δυσλειτουργίες, το στρες και την εφαρμογή μιας μη ισορροπημένης διατροφής.

Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύνατο, τότε γινόμαστε πιο επιρρεπείς  σε κρυολογήματα, γρίπη και άλλες, πιο σοβαρές καταστάσεις.

Θρεπτικά συστατικά στις τροφές είναι απαραίτητα για να ενισχύσουμε τη φυσική άμυνα του οργανισμού, προσφέροντας προστασία από ασθένειες, λοιμώξεις και αλλεργίες.

Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι αποτελούν ομάδες ιδιαίτερα ευαίσθητες στις ασθένειες και είναι βασικό να έχουν μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή.

Μέχρι σήμερα, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δεν έχει εγκρίνει κανένα ισχυρισμό επισήμανσης τροφίμου ή συστατικού τροφίμων ως προστασία από τη μόλυνση ή λοιμωξη. Υπάρχουν πολλά θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται με την κανονική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και ως εκ τούτου ενθαρρύνεται η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής για την υγεία, προκειμένου να υποστηριχθεί η λειτουργία του ανοσοποιητικού  συστήματος. Ως εκ τούτου, δεν συνιστώνται οποιαδήποτε τρόφιμα πάνω από ένα άλλο, αλλά αντ ‘αυτού ενθαρρύνεται η κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφίμων για τη διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής για την υγεία.

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και εξειδικευμένο και χρειάζεται πληθώρα θρεπτικών συστατικών για να λειτουργήσει και αποδώσει αποτελεσματικά. Τα βασικά μικροθρεπτικά συστατικά που χρησιμοποιούνται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι: Βιταμίνες Α, C, D, E, Β12, Β6, φυλλικό οξύ και από μέταλλα και ιχνοστοιχεία  ο σίδηρος, το σελήνιο, ο ψευδάργυρος, ο χαλκός. Το ότι απαιτείται επάρκεια σε όλα αυτά τα συστατικά δείχνει και την πολυπλοκότητα της άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού (BDA 2020).

Οι βασικές συνήθειες που φαίνεται ότι επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τη λειτουργία του είναι:

• Κακή ποιότητα διατροφής
• Η παχυσαρκία
• Η εφαρμογή πολύ αυστηρών διαιτών με περιορισμό της ενεργειακής πρόσληψης και αποκλεισμό ομάδων τροφίμων
• Η υπερκατανάλωση/κατάχρηση αλκοόλ
• Ο ελλιπής ύπνος
• Το κάπνισμα και η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα
• Η υπερβολική σωματική δραστηριότητα
• Καθιστική ζωή
• Άγχος-στρες της καθημερινότητας
• Διαταραγμένη εντερική χλωρίδα

Διατροφή για δυνατό ανοσοποιητικό: Ποιες τροφές θα το ενισχύσουν;

Στο έντερο βρίσκονται τα πιο πολλά κύτταρα του ανοσοποιητικού από κάθε άλλο όργανο, σε ποσοστό που αγγίζει περίπου το 80%. Η  αλληλένδετη σχέση της διατροφής και των λοιμώξεων, που είναι και επιστημονικά τεκμηριωμένη εδώ και δεκαετίες.

• Η φτωχή ποιότητα της διατροφής έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ανεπάρκειας μικροθρεπτικών συστατικών, όπως του συμπλέγματος Β, της βιταμίνης Α καθώς και της C.
• Επίσης, η ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
• Οι πολύ χαμηλές σε θερμίδες δίαιτες εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ένας ακόμα λόγος για να πούμε όχι στις ακραίες δίαιτες αδυνατίσματος και να επιλέξουμε (σε συνεργασία πάντα με τον εγγεγραμμένο -πτυχιούχο διαιτολόγο ή πτυχιούχο διατροφολόγο) ένα ήπιο υποθερμικό πρόγραμμα, το οποίο θα παρέχει το επίπεδο της ενέργειας που είναι απαραίτητο για την διασφάλιση της υγείας. Από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, είναι οι ημερήσιες θερμίδες. Άτομα που υποσιτίζονται (διαιτολόγια με λιγότερο από 1200 θερμίδες) με σκοπό το γρήγορο αδυνάτισμα, είναι πολύ επιρρεπή έναντι των λοιμώξεων και μια γρίπη πιθανό να διαρκεί πολύ περισσότερο, από το εύλογο χρονικό διάστημα του κύκλου της ιώσεως.

Εάν λοιπόν παρουσιάζονται όπως αιφνίδια έναρξη πυρετού και συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστηµα, όπως βήχας, καταρροή, πονόλαιµος, πόνος στους µυς, πονοκέφαλος, αλλά και ρίγη, αίσθηµα κόπωσης, διάρροια και εµετοί, η ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού θα πρέπει να γίνει άμεσα ώστε να μην υπάρξουν περαιτέρω επιπτώσεις. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αλλά και με τον διαιτολόγο (ακόμα και διαδικτυακά) για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος διαμέσου της διατροφής.

Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία στην υπηρεσία του Ανοσοποιητικού

Βιταμίνη Α

Η έλλειψή της καταστέλλει τη φυσική ανοσία και επιβραδύνει την ταχύτητα αντίδρασης του οργανισμού σε περίπτωση λοιμώξεων. Προσοχή όμως, η βιταμίνη Α δεν περιορίζει τη συχνότητα και τη διάρκεια των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.

Φυσικές πηγές βιταμίνης Α, όπως ο κρόκος αβγού, η γλυκοπατάτα, το συκώτι, το πλήρες γάλα, το σπανάκι, το καρότο, μπορούν να καταναλώνονται, όμως η συμπληρωματική βιταμίνη Α μέσω σκευασμάτων δε συνιστάται.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β

Η έλλειψή τους μπορεί να οδηγήσει σε ατροφία του θύμου αδένα (Β6), οξεία επεισόδια διάρροιας (φυλλικό οξύ και Β12) αλλά και σε μεγαλοβλαστική αναιμία (Β12). Το φυλλικό οξύ, η Β12 και η Β6 βοηθούν στη διατήρηση της ομαλής λειτουργίας τόσο της φυσικής όσο και της επίκτητης ανοσίας.

• Φυσικές πηγές βιταμινών του συμπλέγματος Β είναι το μοσχάρι, η πέστροφα, τα δημητριακά, ο σολομός, τα μύδια αλλά και το γάλα και το γιαούρτι. Η υπεραναπλήρωση βιταμινών του συμπλέγματος Β μέσω σκευασμάτων βελτιώνουν τη λειτουργικότητα των αντισωμάτων.

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C κινητοποιείται άμεσα κατά τη διάρκεια της φλεγμονής και αποδίδει αυξημένη αντιμικροβιακή δραστηριότητα. Η ποσότητα 200-300mg βιταμίνη Γ μπορεί να παρουσιάσει αντιμικροβιακη δράση. Προσοχή όμως γιατί καταχραστή μπορεί να προκαλέσει μέχρι και πέτρες στα νεφρά.

• Φυσικές πηγές της είναι το μπρόκολο, οι πιπεριές, το σπανάκι, η κολοκύθα, η ντομάτα, ενώ από φρούτα η παπάγια και το ακτινίδιο. Η βιταμίνη C είναι καλό να καταναλώνεται προληπτικά (και μέσω σκευασμάτων, μιας και είναι υδατοδιαλυτή και είναι απίθανο να εμφανίσει τοξικά επίπεδα στον οργανισμό).

Συνιστάμενες Ημερήσιες δοσολογίες βιταμίνης Γ

Παιδιά 30-60 mg/day
Άνδρες 14-18 ετών 75 mg/day
Άνδρες 18-50+ ετών 90 mg/day
Γυναίκες 14-18 ετών 65 mg/day
Γυναίκες 18-50+ ετών 75 mg/day
Έγκυες 80-85 mg/day
Θηλάζουσες 115-120 mg/day
Καπνιστές τα RDAs* + 35 mg/day
* RDA = Ημερήσια Συνιστώμενη Πρόσληψη

Βιταμίνη Ε

Αποτελεί τον πρωταρχικό αντιοξειδωτικό παράγοντα του οργανισμού. Είναι απαραίτητη για την προστασία των κυτταρικών μεμβρανών ενάντια στην υπεροξείδωση των λιπιδίων, κατάσταση που είναι βλαβερή για το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

• Φυσικές πηγές βιταμίνης Ε είναι οι ξηροί καρποί (κυρίως αμύγδαλα), τα δημητριακά ολικής αλέσεως, το σπανάκι, η ντομάτα, το μάνγκο, η παπάγια. Λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει την επίδραση της χορήγησης συμπληρώματος βιταμίνης Ε σε συγκεκριμένες λοιμώξεις.

Σίδηρος

Η ανεπάρκεια σιδήρου είναι η πιο ευρέως γνωστή ανεπάρκεια μετάλλου στον κόσμο και οι συνέπειες περιλαμβάνουν την αναιμία, την εξασθενημένη απόδοση στην εργασία, την ανεπαρκή ανάπτυξη των παιδιών και μεγάλο παράγοντα κινδύνου για το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Παρ’ όλ’ αυτά, η συμπληρωματική χορήγηση του σιδήρου θα πρέπει να γίνεται μόνο ύστερα από διαγνωσμένη αναιμία, ενώ ακόμα κι αν ο σίδηρος είναι χαμηλός, θα πρέπει να έχουν επηρεαστεί αιματοκρίτης και αιμοσφαιρίνη για να λάβει κάποιος συμπλήρωμα, γιατί μπορεί να εμφανίσει τοξικά επίπεδα και να ενισχύσει τη λοιμογόνο δράση ορισμένων παραγόντων.

• Φυσικές πηγές σιδήρου είναι οι μαύρες φακές (μπελούγκα), ο σολομός, η γαρίδα, το κόκκινο κρέας, τα όσπρια και λαχανικά όπως σπαράγγι, μπρόκολο, σπανάκι, λαχανίδα. Η βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου των οσπρίων είναι ίδια με την αντίστοιχη της ζωικής πηγής, όταν καταναλώνονται μαζί με 75 mg ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C).

Ψευδάργυρος

Εμπλέκεται σε ποικίλες κυτταρικές λειτουργίες, όπως η άμυνα ενάντια στις ελεύθερες ρίζες, η ρύθμιση πολυάριθμων γονιδίων, ενώ μπορεί και επηρεάζει την ενδοκρινική λειτουργία. Διάφοροι ερευνητές μάλιστα έχουν αναφέρει κυτταρική ανοσία και μείωση της παιδικής νοσηρότητας από μολύνσεις.

• Στις φυσικές πηγές του περιλαμβάνονται οι σπόροι από κολοκύθα, τα φιστίκια, το τυρί, η πατάτα, το μοσχάρι, το αρνί, το χοιρινό, η γαλοπούλα και ο σολομός.

Χαλκός

Ο χαλκός συμμετέχει σε μία πληθώρα λειτουργιών του οργανισμού. Μερικές από αυτές είναι: η απορρόφηση του σιδήρου, η μεταφορά του οξυγόνου, ο σχηματισμός της αιμοσφαιρίνης και ο σχηματισμός συνδετικού ιστού. Επίσης, συμβάλλει στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, στο σχηματισμό και συντήρηση της μυελίνης κ.α.Ο χαλκός είναι ένα λειτουργικό συστατικό κάποιων απαραίτητων ενζύμων, τα οποία είναι γνωστά ως χαλκοένζυμα και είναι απαραίτητα για:

Ενεργειακή παραγωγή, Σχηματισμό συνδετικού ιστού, Μεταβολισμό σιδήρου, Κεντρικό νευρικό σύστημα, Ρύθμιση της έκφρασης των γονιδίων, Αντιοξειδωτική Δράση.

Ανεπάρκεια

Κλινικά, η ανεπάρκεια χαλκού είναι σχετικά ασυνήθιστη. Τα επίπεδα χαλκού του ορού και τα επίπεδα του πρωτεολυτικού ενζύμου του ορού μπορούν να μειωθούν στο 30% του κανονικού σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας χαλκού. Ένα από τα πιο κοινά κλινικά σημάδια της ανεπάρκειας χαλκού είναι μια αναιμία που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία σιδήρου αλλά διορθώνεται από τη συμπλήρωση χαλκού. Η ανεπάρκεια χαλκού μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μη ομαλούς χαμηλούς αριθμούς λευκών αιμοσφαιρίων γνωστών ως φαγοκύτταρα (φαγοκυτταρική πενία), μια πάθηση που μπορεί να συνοδευτεί από την αυξανόμενη ευαισθησία στη μόλυνση.

Η υπερβολική πρόσληψη άλλων θρεπτικών συστατικών-κυρίως μέσω συμπληρωμάτων- μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την απορρόφηση του χαλκού, όπως είναι η βιταμίνη C και ο ψευδάργυρος.  Η ανεπάρκεια χαλκού οδηγεί σε εμφάνιση αποχρωματισμού δέρματος και μαλλιών, καθώς και μειωμένη λειτουργία ανοσοποιητικού συστήματος.

Ο πίνακας που ακολουθεί, περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε χαλκό και τη περιεχόμενη ποσότητα σε μικρογραμμάρια

Ψευδάργυρος

Ο Ψευδάργυρος βοηθάει στην αποκατάσταση των πληγών και υποστηρίζει την φυσιολογική ανάπτυξη και εξέλιξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.

• Η πρόσληψή του είναι συνήθως μειωμένη στους ηλικιωμένους, ενώ η έλλειψη  του έχει συσχετισθεί με διαταραχές γεύσης, μείωση των πολύ ουσιωδών Τ-λεμφοκυττάρων και πτωχή επούλωση των τραυμάτων.
• Επιπλέον, πολλά φάρμακα επηρεάζουν την απορρόφηση και απέκκριση ψευδαργύρου και επιτείνουν το πρόβλημα, όπως τα καθαρτικά και τα διουρητικά.
• Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στα στρείδια και στα μύδια, ενώ άλλες καλές πηγές του είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα φασόλια, τα καρύδια και ταεμπλουτισμένα δημητριακά προγευμάτων.

Σελήνιο

• Η συμπληρωματική χορήγηση σεληνίου ασκεί θετική δράση στην άμυνα του οργανισμού μας όχι μόνο όταν αποκαθιστά τα επίπεδα σε άτομα που εμφανίζουν έλλειψη, αλλά πιθανόν και σε άτομα με φυσιολογικά επίπεδα σεληνίου στο αίμα.
• Συνιστώμενη ημερήσια δόση (ΣΗΔ) για το σελήνιο είναι τα 55 μgr (προσοχή μικρογραμμάρια και όχι mgr) και πολύ καλές πηγές σεληνίου είναι τα θαλασσινά , το κρέας, τα αναποφλοίτωτα δημητριακά και οι ξηροί καρποί. Να τονισθεί ότι η περιεκτικότητα σε σελήνιο των φυτικών τροφών, εξαρτάται από την περιεκτικότητα σε σελήνιο του εδάφους που καλλιεργούνται.

Προβιοτικά: Τα ευεργετικά βακτήρια και για το ανοσοποιητικό

Σημαντικό στην απόδοση ταυτότητας στα προβιοτικά, είναι το γεγονός του καθορισμού όχι απλά του είδους των βακτηρίων, αλλά και του συγκεκριμένου στελέχους, που αποδεδειγμένα φτάνει και επιβιώνει αναλλοίωτο στο παχύ έντερο συμβάλλοντας στη διατήρηση της ισορροπίας της μικροχλωρίδας.

Τα προβιοτικά αναφέρονται σε πολύ συγκεκριμένα, ζωντανά στελέχη βακτηριακών ειδών που προστίθενται στη διατροφή.

•     Παραδείγματα προβιοτικών τροφίμων είναι μερικά γιαούρτια, γαλακτοκομικά προϊόντα ζύμωσης και άλλα τρόφιμα, όπως τα ζυμωμένα λαχανικά και τα προϊόντα σόγιας.
• Επιπλέον, είναι τώρα δυνατό να προστεθούν προβιοτικά σε τρόφιμα όπως οι βρεφικές τροφές (που εμπλουτίζονται με bifidobacteria) ή να δημιουργηθούν διαιτητικά συμπληρώματα με προβιοτικούς μικροοργανισμούς.

Η βιταμίνη D ‘ασπίδα’ κατά του κορωνοϊού

Μελέτες των τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D αλληλεπιδρά άμεσα με τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την καταπολέμηση μολύνσεων της αναπνευστικής οδού.

Η βιταμίνη D, που παραδοσιακά θεωρούταν εφόδιο κατά της οστεοπόρωσης, της διατήρησης ενός γερού μυοσκελετικού συστήματος και ευεργετική στο μηχανισμό της όρασης, πλέον συνδέεται ευθέως με την καταπολέμηση των ιώσεων.

Μελέτες των τελευταίων χρόνων έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D αλληλεπιδρά άμεσα με τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την καταπολέμηση μολύνσεων της αναπνευστικής οδού, όπως η βρογχίτιδα.

Σε μία έρευνα που αφορούσε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (COPD) δόθηκαν υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων βιταμίνης D για ένα έτος. Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι μόνο όσοι είχαν σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D αποκόμισαν σημαντικά οφέλη από τη θεραπεία.

Δεδομένου ότι ο κορωνοϊός προσβάλλει το αναπνευστικό, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ένας οργανισμός εξοπλισμένος με βιταμίνη D έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον ιό απ’ ότι κάποιος που παρουσιάζει έλλειψη.

Το 2017 μελέτη κατέδειξε ότι η πρόσληψη 800IU (διεθνών μονάδων) βιταμίνης D τη μέρα μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από αναπνευστική ίωση κατά 50%.

Είναι και εξαιτίας της αύξησης της διαθέσιμης βιταμίνης D στο σώμα, η οποία ως γνωστόν λέγεται και η «βιταμίνη του ήλιου» καθότι παράγεται όταν η ηλιακή ακτινοβολία έρχεται σε επαφή με το δέρμα (10 με 20 λεπτά έκθεσης στον ήλιο χωρίς αντηλιακό, αρκούν ώστε το σώμα μας να παράγει 10.000 με 20.000 IU).

Τον χειμώνα η βιταμίνη D είναι δυσεύρετη με φυσικό τρόπο, λόγω και του ότι περιέχεται σε λίγες τροφές (κυρίως σε λιπαρά ψάρια, στον κρόκο του αυγού και στα μανιτάρια), αλλά η χορήγηση της είναι πλέον μια απλοποιημένη διαδικασία, καθώς διατίθεται σε δισκία, κάψουλες, σταγόνες και spray με πολύ καλά αποτελέσματα. H τελευταία μορφή χορήγησης είναι και η πιο αποτελεσματική, αφού έχει τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση.

Γενικώς σε ό,τι αφορά την περίπτωση της βιταμίνης D, τα επιστημονικά εγχειρίδια έχουν ανατραπεί τα τελευταία χρόνια.

Πού βρίσκεται η βιταμίνη D3

Η D3 βρίσκεται σε λίγες μόνο τροφές, αποκλειστικά ζωικής προέλευσης. Οι κυριότερες πηγές βιταμίνης D3 στη διατροφή μας είναι τα ψάρια (π.χ. σολομός και πέστροφα) και το αυγό (με τον κρόκο του). Να σημειωθεί ότι κατά τη διαδικασία παραγωγής τους ορισμένα προϊόντα (κυρίως γαλακτοκομικά, δημητριακά, χυμοί και ψωμί) ενισχύονται με ποσότητες βιταμίνης D.

ΣΤΟ Β ΜΕΡΟΣ: Τι να τρώω κατά τη διάρκεια της καραντίνας για να μην πάρω βάρος- 

*Κλινική Διαιτολόγος

Προέδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστήμιου Λευκωσίας